بیت کوین چیست؟

آیا می‌دانید بیت کوین چیست؟ طی چند سال گذشته، خرید بیت کوین به خوبی توجه عمومی را به خود جلب کرده و برخی را هم به ثروت هنگفتی رسانده است. در عین حال این ارز رمزپایه (کریپتوکارنسی) همواره مورد اتهام جرائم اینترنتی بوده و تفکر مردم درباره پول را به کلی تغییر داده است. بسیاری از دولت‌ها هنوز هم نمی‌دانند در مورد بیت کوین باید چه تصمیمی بگیرند. اما واقعا این بیت کوین چیست و چگونه ساخته می‌شود؟

شبکه‌ای است که تحت کنترل هیچ‌کس نیست. یک شکل جدید از پول دیجیتال است با یک تفاوت بزرگ با سایر پول‌ها؛ هیچ کس آن را کنترل نمی‌کند.

پول‌های معمولی به وسیله بانک‌های مرکزی ایجاد می‌شوند؛ در واقع بانک‌های مرکزی تصمیم می‌گیرند این پول‌ها وجود داشته باشند تا به وسیله‌ آن از دولت اوراق قرضه خریداری کنند. بانک‌ها و شبکه پرداخت آن را به دقت کنترل می‌کنند تا بتوانند از امتیاز آن بهره‌مند شوند. آن‌ها دروازه‌های سیستم مالی هستند. این ارز رمزپایه این رویه را تغییر داده است.

Bitcoin یک شبکه پرداخت غیر متمرکز است؛ یعنی نه یک شخص و نه یک کمپانی روی فرایند تولید و تغییر قیمت آن هیچ کنترلی ندارند. به جای آن، هرکسی روی شبکه کنترل پول خود را بر عهده دارد و هرکسی می‌تواند با دانلود نرم افزار رایگان Bitcoin و اجرای آن روی کامپیوتر شخصی‌اش، روی سیستم مالی Bitcoin تاثیرگذار باشد.

همچنین بیت کوین یک نوع ارز دیجیتال است که به صورت مجازی ساخته و نگهداری می‌شود. کسی آن را کنترل نمی‌کند، چاپ نمی‌شود و به وسیله نرم‌افزاهای رایانه‌ای که در سراسر جهان مشغول حل مسائل ریاضی هستند، تولید می‌شود.

این ارز دیجیتال اولین نمونه، از ارزهایی است که با نام ارزهای رمز پایه شناخته می‌شوند.

چه کسی آن را خلق کرده است؟

یک برنامه‌نویس رایانه‌ای به نام ساتوشی ناکاموتو ایده تولید آن را مطرح کرد که یک سیستم پرداخت براساس اصل «اثبات کار» بود. ایده اصلی او تولید پول، مستقل از هر نوع مرکز دولتی، قابل انتقال به صورت مجازی، با سرعت انتقال بالا و با هزینه انتقال خیلی کم بود.

از آنجایی که این ارز دیجیتال تحت کنترل کسی نیست، یا باید قوانینی وجود داشته باشد یا افراد می‌توانند به راحتی هرگونه تخلفی مرتکب شوند. در این سیستم  افراد می‌توانند برای کسی بیت کوین بفرستند سپس بگویند که این کار را انجام نداده‌اند؛ بنابراین می‌توانند هرجایی آن را مصرف کنند. این مشکلی است که به آن مصرف دوباره (double spending) گفته می‌شود و بیت کوین در حال طراحی سیستمی است که از این اتفاق جلوگیری کند.

در واقع کسانی که نرم افزار بیت کوین را روی کامپیوتر خود دارند، از طریق اینترنت به یکدیگر وصل می‌شوند، به این شبکه از کامپیوترها، شبکه پرداخت با بیت کوین گفته می‌شود که بخش مهمی از کل پدیده bitcoin را شامل می‌شود. در واقع این ارز دیجیتال بدون این شبکه پرداخت بی معنی خواهد بود.

این شبکه ردیابی می‌کند چه کسی بیت کوین را برای دیگران می‌فرستند و هر شخص چه مقدار در اختیار دارد. اگر کسی فرستادن بیت کوین برای دیگران را مخفی کند، شبکه متوجه این پنهان‌کاری خواهد شد.

بیت کوین چگونه ساخته می شود؟

شبکه همچنین وظیفه‌ تولید و ساختن بیت کوین را هم برعهده دارد و به وسیله بانک مرکزی چاپ نمی‌شود، بلکه افرادی که از نرم‌افزارهای ماین روی کامپیوتر خود استفاده می‌کنند، آن را تولید می‌کنند. در واقع به این فرآیند استخراج (Mining) می‌گویند. شبکه، قوانینی برای تولید بیت کوین دارد، که چه کسی و چه وقت یک بیت کوین را تولید کند.

چه کسی آن را چاپ می کند

هیچ کس. این یک پول فیزیکی نیست که توسط بانک مرکزی، بدون هیچ حساب و کتابی و با قوانین دولتی ایجاد شود. چنین بانک‌هایی برای پوشش بدهی ملی، اقدام به چاپ پول می‌کنند و این کار سبب کاهش ارزش پول خواهد شد.

اما این ارز به صورت دیجیتال توسط هر کسی که به شبکه آن ملحق ‌می‌شود ایجاد شده است و توسط قدرت رایانه‌ها در یک شبکه توزیع شده، استخراج (ماین) می‌شود.

این شبکه همین‌طور تراکنش‌هایی که صورت می‌گیرد را بررسی می‌کند و به صورت موثر شبکه پرداخت خود را ایجاد می‌کند.

در کجا نگهداری می شود

این ارز دیجیتال جسم فیزیکی ندارد و شما نمی‌توانید آن‌ را در بانک پس‌انداز کنید. آن‌ها وجود دارند فقط به این دلیل که شبکه موافق وجود داشتن آن‌ها است و شما صاحب آن هستید، فقط به خاطر اینکه شبکه موافق این است که شما مالک آن باشید. سابقه‌ مالکیت در یک دفتر کل، به نام بلاک چین (blockchain) ثبت می‌شود و توسط تمامی کامپیوترهای موجود در شبکه مشاهده و نگهداری می‌شود.

این دفتر کل سوابق کسانی که مالک این ارز دیجیتال هستند را نگهداری می‌کند؛ اما نه به صورت نام و حساب بانکی، بلکه از طریق آدرس‌های بیت کوینی این کار را انجام می‌دهد که از کاراکترهای تصادفی و طولانی ایجاد می‌شود. به سادگی نمی‌توان پی برد که صاحب این آدرس چه کسی است و به این ترتیب اگر سیستم به صورت صحیح مورد استفاده قرار بگیرد، کاملا ناشناس باقی خواهد ماند.

وقتی کسی بیت کوینی را برای شخص دیگری ارسال می‌کند، به شبکه گفته می‌شود که دفترکل را بروزرسانی کند و از آدرس بیت کوینی شخص فرستنده کم شده و به آدرس بیت کوینی شخص گیرنده اضافه می‌شود.

خوب، اگر این ارز دیجیتال دارای جسم فیزیکی و قابل لمس نیست، پس چطور از آن نگهداری کنیم؟ در واقع شما از آن نگهداری نمی‌کنید، بلکه در واقع شما از سوابق نقل و انتقال Bitcoin نگهداری می‌کنید. که آن هم از یک آدرس طولانی از عدد و حروف تشکیل شده است و به مثابه رمز عبور شما تلقی می‌شود. شما می‌توانید این آدرس را در نرم‌افزار کیف پول الکترونیکی نگهداری کنید یا حتی آن را روی کاغذ پرینت بگیرید. به خاطر داشته باشید که خود شبکه اطلاعات، اینکه کدام آدرس چه مقدار در اختیار دارد را در خود ثبت کرده است. شما تنها چیزی که نگهداری می‌کنید، همان آدرس یا رمز شخصی است که به شما اجازه می‌دهد به بیت کوین‌های خود دسترسی پیدا کنید و یا آن را به شخص دیگری منتقل کنید.

نمی‌توان به اندازه بی‌نهایت بیت کوین ایجاد کرد؟

پروتکل این ارز دیجیتال اجازه نمی‌دهد بیشتر از ۲۱ میلیون بیت کوین توسط ماینرها ایجاد شود. البته آنها را می‌توان به صورت واحدهای کوچک‌تر درآورد. (کوچک‌ترین واحد قابل تقسیم بیت کوین معادل ۰/۰۰۰۰۰۰۰۰۱ است که به افتخار بنیان‌گذار این ارز به آن یک ساتوشی می‌گویند)

پشتوانه بیت کوین چیست؟

پشتوانه ارزهای رایج، طلا و نقره است. از لحاظ تئوری اگر شما یک دلار را به بانک بدهید آنها بایستی به اندازه آن به شما طلا بدهند (هر چند در عمل، این امکان وجود ندارد).

اما پشتوانه این ارز دیجیتال طلا نیست بلکه فرمول‌های ریاضی است.

در سراسر جهان افراد از نرم‌افزارهای رایانه‌ای برای تولید آن استفاده می‌کنند. این فرمول ریاضی در اختیار همه است و هر کسی می‌تواند آن را بررسی کند.

خود نرم افزار نیز منبع باز است. بنابراین هر کسی می‌تواند صحت عملکرد آن را تایید کند.

شفافیت بیت کوین

یکی از ویژگی‌های اصلی بیت کوین شفافیت آن است. با وجود اینکه تنها دارنده آن، آدرس یا رمز شخصی می‌تواند به بیت کوین‌هایش دسترسی داشته باشد؛ ولی هر کسی در شبکه می‌تواند میزان بیت کوین‌های هر آدرس را مشاهده کند و اینکه بیت کوین‌ها از کجا و به چه آدرسی منتقل شده‌اند هم کاملا قابل مشاهده است. اما چون آدرس‌ها کاملا ناشناس است، بیت کوین در واقع شفافیت و محرمانگی را با هم دارد. برخلاف حساب‌های بانکی که به نام شما متصل است، آدرس‌ بیت کوین هرگز با نام واقعی شما کاری نخواهند داشت.

بیت‌ کوین در واقع یک ترکیب عجیب است. پولی است که شبکه پرداخت هم محسوب می‌شود. ضمن محرمانگی، کاملا داد و ستد در آن شفاف است. کاملا غیر متمرکز است، اما قوانین سفت و محکمی دارد.

چه تفاوتی با پول‌های رایج دارد؟

بوسیله بیت کوین می‌توانید کالاها را به صورت مجازی خرید کنید. از این منظر، درست شبیه دلار و یورو است که از آنها نیز می‌توان به صورت دیجیتالی در معاملات استفاده کرد.

با این حال مهم‌ترین تفاوت ذاتی این ارز با سایر پول‌ها، عدم تمرکزگرایی آن است. یک موسسه واحد، شبکه بیت کوین را کنترل نمی‌کند. این موضوع برای عده‌ای مایه خرسندی است چرا که هیچ بانک بزرگی، کنترل پول آنها را به دست ندارد.

مشخصات بیت کوین چیست؟

بیت کوین چندین مشخصه دارد که باعث تفاوت آن با ارزهای رایج می‌شود:

۱. مرکزی ندارد

شبکه بیت کوین توسط یک بانک مرکزی کنترل نمی‌شود. هر رایانه‌ای که بیت کوین را استخراج و تراکنش‌ها را تایید می‌کند بخشی از شبکه است. بنابراین هیچ دستگاه دولتی نمی‌تواند با اتخاذ سیاست‌های پولی سبب ایجاد بحران مالی شود یا اینکه بیت کوین‌های افراد را ضبط کند. درست مانند اتفاقی که توسط بانک مرکزی قبرس در سال ۲۰۱۳ صورت گرفت. در ضمن اگر بخشی از شبکه به هر دلیلی خاموش شود، بیت کوین همچنان به کار خود ادامه می‌‌دهد.

۲. راه‌اندازی آن ساده است

برای افتتاح حساب در بانک‌های معمولی بایستی گرفتار بروکراسی اداری شوید تا بتوانید یک حساب تجاری داشته باشید. با این حال راه‌اندازی حساب بیت کوین خیلی سریع است و نیازی به پرداخت هزینه‌ای هم ندارد.

۳. حریم خصوصی در آن رعایت می‌شود

شما می‌توانید در این شبکه چندین حساب کاربری داشته باشید که به هیچ نام و نشانی مرتبط نیستند. با این حال بیت کوین کاملاً شفاف عمل می‌کند.

4. بیت کوین شفاف عمل می‌کند

بیت کوین جزئیات هر تراکنشی که در شبکه انجام شده را در یک دفتر کل به نام بلاک چین ذخیره می‌کند.

اگر شما از یک آدرس عمومی بیت کوین استفاده کرده باشید هر کسی می‌تواند بگوید چقدر بیت کوین در آن آدرس وجود دارد اما نمی‌دانند که آن آدرس متعلق به چه کسی است.

۵. هزینه انتقال ناچیز است

شاید بانک‌ها برای انتقال پول در سطح بین‌المللی از شما ۱۰ پوند طلب کنند اما بیت کوین این‌طور نیست.

۶. بسیار سریع است

به محض اینکه شبکه، پرداخت را تایید کند قادر خواهید بود در عرض چند دقیقه پول را به هر جایی که می‌خواهید، بفرستید.

۷. قابل بازگشت نیست

وقتی برای کسی پول می‌فرستید، هیچ راهی برای بازگشت آن وجود ندارد مگر اینکه دریافت‌کننده، آن را به شما بازگرداند.